کالیبراسیون چیست؟
هدف کالیبراسیون ایجاد نظامی مؤثر به منظور کنترل صحت و دقت پارامترهای مترولوژیکی دستگاه‌های آزمون و وسایل اندازه‌گیری و کلیه تجهیزاتی است که عملکرد آن‌ها بر کیفیت فرایند تأثیرگذار می‌باشد. این کار به منظور اطمینان از تطابق اندازه‌گیری‌های انجام شده با استانداردهای جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دستگاه های آزمایشگاهی با توجه به کمیت مورد اندازه¬گیری از استاندارد های ملی و بین المللی برخوردارد می باشند که روش کالیبراسیون هر کمیت از این استاندارد های مرجع گرفته شده است. دستگاه های اندازه گیری به دلیل شرایط محیطی در طول زمان دچار خطا می شوند از این رو نتایج حاصله ممکن است با خطا همراه باشد و قابل اعتماد نیست از این رو با انجام کالیبراسیون خطای اندازه گیری را به حداقل میزان ممکن می رسانند تا بتوان به داده های حاصل از اندازه گیری اعتماد نمود .
اگر تجهیزی قابلیت اصلاح خطا در رنج های اندازه گیری داشته باشد پس از بررسی در آزمایشگاه کالیبراسیون با معیار دقیق ست می شوند و در صورتیکه تجهیز ازاین قابلیت برخوردار نباشد ، خطای دقیق تجهیز در گواهینامه کالیبراسیون گزارش می شود . به طور کلی هنگام کالیبراسیون اندازه گیری در دو سوم رنج کاری تجهیز در چندین مرحله صورت می گیرد و میزان خطا دستگاه نسبت به میزان ست شده توسط تکنسین گزارش می شود. میزان خطای مجاز در هر رنج با توجه به دقت اندازه گیری هر تجهیز در دفترچه راهنما آن ذکر شده است. در صورتی که میزان خطای کل گستره از میزان استاندارد مشخص شده بیشتر باشد دستگاه نیاز به کالیبراسیون دارد.
در آزمایش های اندازه گیری در صورت وجود خطا در داده های نتیجه داده شده می تواند منجر به بروز فاجعه یا ایجاد زیان های مالی و غیر قابل جبران باعث شود که اهمیت دستگاه های مرجع برای کالیبراسیون و همچنین فرآیند کالیبراسیون بیش از پیش اهمیت پیدا می کند .
آموزش کالیبراسیون :
برای یاد گیری این موضوع قبل از آنکه بخواهیم بصورت عملی انجام دهیم باید نسبت به کلیت سنجش پارامتر های مختلف و شرایط و احتمالات ایجاد خطا و همچنین دقت تجهیزات آشنایی کامل را داشته باشیم . از طرفی باید از تجهیزاتی استفاده کنیم که دارای گواهینامه کالیبراسیون باشند . به طور کلی کالیبراسیون به سه دسته تقسیم می شود : اول به دست آوردن خطا و ثبت نتایج حاصله است. روش دوم، روش اول را دربرگرفته و تنظیم ،تعمیر یا حذف خطای ایجاد شده را در بر می گیرد. روش سوم علاوه بر پوشش روش اول و دوم ،نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل مربوطه مقایسه و وضعیت دستگاه نیز از جهت قبول یا رد آن مشخص می شود.
انواع دستگاه کالیبراسیون:
با توجه به انواع دستگاه اندازه گیری و حجم آن دستگاه های کالیبراسیون به دو دسته پرتابل و تابلویی تقسیم بندی می شوند . مزیت دستگاه های پرتابل قابل حمل بودن آن به هر نقطه و انجام کالیبراسیون می باشد که از جمله این دستگاه ها می توان به کالیبراتور دما ، فشار ، جریان ، صوت ، نور ، حجم ، و ... اشاره کرد .